Duurzaam klimaatbeheer trend in zorgsector

Duurzaam klimaatbeheer is de trend, ook in de zorgsector. Hoe is het gesteld met de beperking van het energiegebruik en de duurzaamheid van klimaatbeheersing in de zorgcentra? Welke nieuwe technologische ontwikkelingen worden toegepast? Wat zijn de resultaten?
Veel nieuwe klimaatinstallaties (koelen en verwarmen) werken voor de productie van warmte en koude met de combinatie WKO (warmte-koude opslag in de bodem) in combinatie met een warmtepompinstallatie. In de bodem wordt zowel het warme als het koude water opgeslagen. In de zomer wordt de binnenlucht gekoeld met het opgepompte koude water. Via het ventilatiesysteem wordt de gekoelde lucht verspreid over het complex. In de winter wordt het opgepompte warme water gebruikt om de binnenlucht te verwarmen. Dankzij deze methode wordt veel energie bespaard.

Veel besparen
Bij bestaande luchtbehandelings- en verwarmingsinstallaties en aanverwante systemen wordt veel aandacht gegeven aan het gebruik van restwarmte, die vrijkomt bij processen. In zorgcentra kan, mits deze aanpassingen goed zijn uitgevoerd, veel worden bespaard.
De inzet van zonnecollectoren als duurzame energiebron voor de opwekking van elektrische energie kan worden gebruikt voor de aandrijving van de installaties in het gebouw. De hierdoor beschikbaar gekomen thermische energie zorgt voor een aanmerkelijke besparing op het gasverbruik van de conventionele installatie. Voor de productie van warm tapwater worden zonnecollectoren en een gaswarmtepomp succesvol toegepast.

Ventilatie
Door toepassing van zogenoemde WTW-units kan veel energie worden bespaard op het gebied van ventilatie. De units betreffen warmteterugwinsystemen, waarin de warmte van de af te voeren binnenlucht uitgewisseld wordt met de relatief koude buitenlucht. De opgewarmde frisse buitenlucht wordt na deze warmteuitwisseling en filtering in het gebouw gedistribueerd. Zowel centrale als decentrale warmteterugwinsystemen zorgen hier voor energiebesparing. Om de kwaliteit van luchtsamenstelling in het gebouw zo goed mogelijk te houden wordt de ventilatie vaak gestuurd op CO2 meting van de in de ruimte aanwezige lucht.

Europese richtlijn
De nieuwe Europese richtlijn EPBD (Energy Performance Building Directive) verplicht eigenaren en beheerders om hun gebouwen energiezuiniger te maken. Een volgens de EPBD vereist energiecertificaat geeft dan aan hoe energiezuinig het gebouw is. Zorginstellingen kunnen de EPBD aangrijpen om hun gebouw te verduurzamen en daardoor energiezuiniger te maken.
Het blijkt, dat ondanks de inzet van allerlei energiebesparende maatregelen in de gebouwde omgeving, variërend van woonhuizen tot verpleeg- en zorgcentra veel fout kan gaan. Het gebrek aan praktische kennis en technisch inzicht in de gehele keten van opdrachtgever tot installerend technicus is vaak teleurstellend. De besparingsdoelstellingen van de overheid worden mede hierdoor negatief beïnvloed. Des te meer wanneer de besparingsambities aanmerkelijk zouden moeten worden vergroot.

Meet- en regeltechiek
Juist de introductie van geïntegreerde klimaatsystemen met PV, WKO en warmtepompen vergt veel kennis van meet-en regeltechniek en blijvende monitoring van de energieprestaties van de installatie. Ook moet kritisch worden gekeken naar de zogenoemde klimaatneutrale technieken en concepten die fabrikanten, leveranciers en installateurs aanbieden. Door de groene hype worden vaak te hoge verwachtingen gewekt die in de praktijk niet worden waargemaakt.
In een aantal gevallen is gebleken dat vooral de inzet van warmtepompen niet die besparing oplevert die van te voren was aangekondigd. Een belangrijke taak is hier weggelegd voor het ter zake deskundige adviesbureau of totaalinstallateur. Meten is weten is ook hier van toepassing. Door de meetuitkomsten te vergelijken met de vooraf ingediende modificatie of met het energiebesparingsplan wordt inzicht verkregen of de energiebesparing met de hieraan gekoppelde terugverdientijd ook werkelijk een voordeel heeft opgeleverd. Kort gezegd: heb je ook werkelijk als beheerder/eigenaar of opdrachtgever die besparing gekregen die je hebt gekocht.
Een degelijke technische kennis op het gebied van HVAC van technici en installatiebedrijven is van groot belang. Samenwerking met alle marktpartijen die in de gebouwde omgeving te maken hebben met energiebesparing is een eerste vereiste om ook daadwerkelijk tot de gewenste besparing van energiegebruik te komen.

Tekst Dick Havenaar
BRON: zorginstellingen.nl